- Περιοχή: Κάτω Αμπελόκηποι Μεσσηνίας
- Είδος: Vitex agnus-castus(λυγαριά, καναπίτσα, άγνος)
- Διαστάσεις: περίμετρος 150 cm. / διάμετρος 47,7 cm.
- Ηλικία: ≈ 400 ετών
- Στοιχεία: Το είδος εξαπλώνεται συνήθως μέσα σε ρεματιές στη Μεσογειακή λεκάνη. Είναι θάμνος που σπάνια έχει τη μορφή δένδρου με ύψος μέχρι 6 μ.
- Συντεταγμένες: 36.8931859, 21.8265375
Εδώ και αιώνες βρίσκομαι στην είσοδο του ιστορικού οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων Μεσσηνίας, καλωσορίζοντας τους επισκέπτες του χωριού. Κάποιοι μάλιστα λένε ότι τράβηξα τη ματιά του φιλέλληνα Γάλλου περιηγητή και συγγραφέα, François-René de Chateaubriand, και έγραψε: «Περάσαμε από έναν χείμαρρο ξερό – η κοίτη του ήταν γιομάτη ροδοδάφνες και λυγαριές, μακρόφυλλα δενδρύλλια, χλομά και λεπτά, που τα μοβ τους ανθάκια, τα κάπως χνουδωτά, έχουν το σχήμα του αδραχτιού. Τ΄ αναφέρω αυτά τα δύο δέντρα γιατί τα βρίσκει κανείς παντού στην Ελλάδα και γιατί στολίζουν όλες αυτές τις μοναξιές…»
Αναρωτιέμαι… Άντεξε η ομορφιά μου ως σήμερα στ’ αλήθεια, όπως λένε όλοι; Άντεξε παρά την ασχήμια και τη λύπη που έχει αντικρύσει; Πώς δεν χάθηκε, πως δεν έσβησε όπως εκείνοι οι θαρραλέοι αγωνιστές του 21; Ναι ήμουν κι εγώ εκεί, με μια ιστορία που ίσως βρεις λυπηρή…
Στη διάρκεια της Επανάστασης, τον Φεβρουάριο του 1825 υπήρξα σιωπηλός μάρτυρας της άνισης μάχης λιγοστών, ανεφοδίαστων Ελλήνων αγωνιστών, υπό την αρχηγία του Ηλία Γιατράκου, απέναντι σε απόσπασμα των δυνάμεων του Ιμπραήμ Πασά. Οι Έλληνες πολέμησαν μέχρι να τους τελειώσουν τα πολεμοφόδια. Πολέμησαν μέχρι να μην έχουν κάτι παρά μόνο το ίδιο τους το σώμα ως όπλο. Πολέμησαν μέχρι τέλους. Και το τέλος δεν ήταν η οπισθοχώρηση, ήταν πραγματικό τέλος.
Μετά την επανάσταση, έγινα σημείο αναφοράς των Κάτω Αμπελοκήπων, καθώς εδώ συναθροίζονταν οι κάτοικοι για να στήσουν πανηγύρι. Έτσι είναι οι επαναστάσεις, πονάς πριν τις γιορτάσεις. Αν τις γιορτάσεις…