Διαδρομή

Βαθιά απελπισμένοι και αποστεωμένοι από την ασιτία, οι λιγοστοί εναπομείναντες Τούρκοι – 756 από τους περίπου 4000 όταν ξεκίνησε η πολιορκία, τέσσερις μήνες νωρίτερα – συνθηκολογούν με τον απεσταλμένο του Υψηλάντη, Αλέξανδρο Κατακουζηνό, και συμφωνούν να παραδώσουν το κάστρο υπό τον όρο της ασφαλούς διέλευσης και μεταφοράς τους με καράβια στα παράλια της Μικράς Ασίας. Σε αντίθεση με πολλές άλλες περιπτώσεις, η συμφωνία τηρήθηκε. Η είδηση της απελευθέρωσης ενός φαινομενικά απάτητου κάστρου, όπως η Μονεμβασιά, τόνωσε το ηθικό των απανταχού επαναστατημένων Ελλήνων και τους ώθησε να συνεχίσουν τον αγώνα για την κατάληψη άλλων ισχυρών οχυρών.

Το ορεινό τοπίο και οι σκληραγωγημένοι κάτοικοι της περιοχής διασφάλιζαν το απάτητο της περιοχής η οποία έμεινε αλώβητη ακόμα και μετά από τις αλλεπάλληλες απόπειρες του Ιμπραήμ Πασά να την κατακτήσει. Η διαδρομή περνά από περιοχές της Ανατολικής Μάνης, τοποθεσίες μοναδικού φυσικού κάλλους, συνδεδεμένες με σημαντικά ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες που έδρασαν πριν και στη διάρκεια της Επανάστασης.

Εκεί φιλοξενήθηκε στον πύργο του οικογενειακού του φίλου, Παναγιώτη Μούρτζινου. Στον πύργο αυτό, που σήμερα είναι επισκέψιμος, ο Κολοκοτρώνης άρχισε να σχεδιάζει πυρετωδώς την έναρξη της Επανάστασης στον Μοριά. Όπως ο ίδιος θυμάται: «εἰς τὰς 6 Ἰανουαρίου ἔφθασα εἰς τὴν Σκαρδαμούλα, εἰς τοῦ πατρικοῦ μου φίλου καπετὰν Παναγιώτη Μούρτζινου. […] Ἀπὸ τὰς 6 τοῦ Ἰανουαρίου, ἕως εἰς τὰς 22 Μαρτίου, ἐπροσπάθησα, ἐνέργησα εἰς τὴν Μάνην νὰ ἑνώσωμεν διάφορα σπίτια Μανιάτικα κατὰ τὴν συνήθειάν τους, καὶ τοὺς ἑνώσαμεν, τοὺς ἀδελφώσαμεν. Ἔστειλα καὶ εἰς τὰς ἐπαρχίας τῆς Μεσσηνίας, Μυστρός, Καρύταινας, Φαναριοῦ, Λεονταριοῦ, Ἀρκαδίας, τῆς Τριπολιτζᾶς, καὶ ἦλθαν ἐκεῖ ὁποὺ εὑρισκόμουν, καὶ τοὺς ἔλεγα, ὅτι: τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ νὰ εἶναι ἕτοιμοι, καὶ κάθε ἐπαρχία νὰ κινηθεῖ ἐναντίον τῶν Τούρκων τῶν τοπικῶν, καὶ νὰ τοὺς πολιορκήσουν εἰς τὰ διάφορα φρούρια…».